Wierzby to rośliny należące do rodzaju salix, obejmującego około 400 gatunków drzew, krzewów i krzewinek występujących głównie na chłodniejszych obszarach półkuli północnej. We florze Polski naturalnie występuje 26 gatunków i ich liczne mieszańce. Nie ma jednak żadnych przeciwwskazań żeby w naszych warunkach klimatycznych z powodzeniem uprawiać większość pozostałych gatunków. Wierzby należą do roślin miododajnych, z których najbardziej cenione są te najwcześniej kwitnące gdyż stanowią jeden z pierwszych pszczelich pożytków wiosną. Z punktu widzenia ogrodniczego wierzby można podzielić zasadniczo na dwie grupy. Pierwszą stanowią drzewa i duże krzewy, drugą odmiany miniaturowe.

Drzewa i duże krzewy

Wierzby rosnące w postaci drzew i dużych krzewów przez lata wrosły niejako w polski krajobraz – obsadzano nimi miedze, zagrody i gościńce. Swoją zawrotną karierę zawdzięczają w zasadzie dwóm cechom, można je bez trudu rozmnożyć wegetatywnie i mają jeden z większych przyrostów drewna w ciągu roku spośród drzew krajowych. Drewno wierzby co prawda jest miękkie, nietrwałe i ma skłonności do paczenia, ale nie przeszkadza to aby z powodzeniem stosować wierzbowe gałęzie na opał czy paszę dla zwierząt ( to właśnie pozyskiwanie paszy dla zwierząt gospodarskich prawdopodobnie było pierwotnym powodem ogławiania wierzb). Wierzbowe gałęzie wykorzystywano i nadal wykorzystuje się do wykonywania wyplatanych z gałęzi przedmiotów (wikliniarstwo) i do stabilizowania brzegów stawów i grobli (faszyna). Współcześnie wierzby są jedną z roślin uprawianych na opał na tak zwanych plantacjach energetycznych. Jako rośliny ozdobne z tej grupy stosowane są ozdobna z pokroju wierzba płacząca Salix ×sepulclaris ‘Chrysocoma’, oraz ozdobne z pędów wierzba babilońska (Salix babylonica) ‘Tortuosa’, wierzba mandżurska (Salix ‘Erytroflexuosa’) czy wierzba ‘Flame’. Niestety jedynie sporadycznie spotykana jest tak charakterystyczna dla mazowieckiego krajobrazu wierzba biała (Salix alba) prowadzona w formie ogławianej.

Wierzby miniaturowe

Wierzby miniaturowe to kategoria stworzona przez współczesny rynek ogrodniczy. Dokonująca się na naszych oczach miniaturyzacja ogrodów, pociąga za sobą rozwój produkcji odmian okrywowych i karłowych. Poszukiwane są zwłaszcza odmiany karłowe lub płożące zaszczepione na pniu – tworzące formę małego drzewka. W tej roli znakomicie sprawdziły się wierzby. Najpopularniejsze są wśród nich dwie odmiany wierzba iwa (Salix caprea) ‘Klimarnock’ (syn. ‘Pendula’) i wierzba całolistna (Salix integra) ‘Hakuro-nishiki’. Warto jednak sięgać także po te mniej znane